AS TÉCNICAS DE ESTUDO: Mellorar a Capacidade de Aprendizaxe

O fracaso académico non só é consecuencia de problemas ou deficiencias cognitivas do alumno. Algunhas veces, este fracaso pode deberse a que a forma de estudar que posúe o alumno non é a adecuada.

Por iso, existen diferentes programas de adestramento en técnicas de estudo que poden resultar de gran utilidade para todas aquelas persoas que están a estudar e necesitan aprender a estudar dunha forma máis eficaz e satisfactoria ou necesitan mellorar as súas propias técnicas de estudo para evitar posibles fracasos escolares.

O método  L. S. E. R. M. é un destes programas de adestramento en técnicas de estudo, que pretende ensinar cales son os principais pasos a seguir no estudo e aprendizaxe dunha lección. É dicir, este método ten como obxectivo adestrar ás persoas nas principais técnicas de estudo que poden facilitar o proceso de aprendizaxe.

O  L. S. E. R. M. ensina a perfeccionar os pasos fundamentais que hai que realizar no estudo dun texto ou dun tema e que, como indican as súas iniciais, son a Lectura, o Subliñado, o Esquema, o Resumo, o Repaso, e a Memorización.

Imos pasar a detallalos a continuación.

L = Lectura

O primeiro paso para o estudo é realizar a lectura do texto que se debe aprender. Para iso, unha lectura  exploratoria ou  pre-lectura (é dicir, unha primeira lectura rápida do texto) permite obter unha primeira síntese inicial do tema e, posteriormente, unha lectura comprensiva (volver ler o texto detidamente) axuda a entender e profundar no contido do mesmo. En definitiva que “sen entender é difícil aprender e moi fácil esquecer”.

Para poder realizar unha lectura comprensiva dun texto, hai que lelo moi detalladamente, atendendo e reflexionando sobre a súa estrutura lóxica, sobre as ideas que se expoñen no mesmo e sobre o significado das palabras que se descoñecen, mesmo buscalas nun dicionario se é necesario.

S = Subliñado

O seguinte paso é aprender a subliñar o texto ou aprender a sinalar as ideas máis importantes que interesa destacar.

Subliñar consiste en destacar mediante trazos (facendo raias ou poñendo liñas) as ideas fundamentais ou secundarias presentes no texto, así como todas as palabras craves ou os detalles importantes, co fin de que resalten.

A vantaxe de utilizar o subliñado reside en que se evita a perda de tempo á hora de estudar o texto, debido a que permite fixar a atención sobre o que interesa, é dicir, permite realizar rápidos repasos do tema para estudar.

Existen varias formas de subliñar, aínda que cada persoa pode utilizar a maneira de subliñar que mellor se adapte ao seu estudo, mesmo pode utilizar combinacións de subliñados.

Os principais tipos de subliñado son:

1. O subliñado lineal, que pode realizarse mediante liñas simples, dobres raias ou liñas de puntos, ou mediante o uso de cores.

2. O subliñado de engarce ou realizar anotacións marxinais (escribir na marxe) de dúas ou tres palabras  entresacadas do texto e que o resumen.

3. O subliñado con signos, é dicir, utilizar signos convencionais ou inventados para marcar ideas importantes, aspectos que non se entenden, etc.

E = Esquema

O esquema é a representación gráfica do resumo do texto, que permite captar, cunha simple ollada, o contido e a organización das ideas do texto.

Algúns tipos de esquemas son:

1. Esquemas Numéricos

2. Esquemas con letras

3. Esquemas Mixtos (letras e números)

4. Esquemas gráficos ou de chaves

5. Esquemas de frechas

6. Esquemas de barras e puntos

7. Cadros sinópticos

8.  Diagramas

R = Resumir e Repasar

O resumo consiste en sintetizar ou reducir a termos máis breves e precisos o máis esencial do tema que se está tentando aprender.

Por iso, un bo resumo non debe exceder máis do 30% da extensión do texto orixinal e debe reflectir soamente as ideas máis importantes expresadas de forma persoal, coas propias palabras. Con esta técnica, conséguese desenvolver a capacidade de síntese e mellorar a capacidade de expresión escrita.

Ademais de resumir o texto, débese repasar e repetir mentalmente ou en voz alta o mesmo, para reter as ideas principais do texto estudado, do mesmo xeito que facerse preguntas sobre el para saber que aspectos deben ser reforzados e novamente repasados.

M = Memorizar

Por último, memorizar consiste en adquirir e manter na memoria ou o recordo aqueles coñecementos necesarios e fundamentais sobre un tema, para despois poder recuperalos satisfactoriamente.

Por tanto, é conveniente potenciar a capacidade de memorizar ou lembrar todas as cuestións que teñen un maior grao de dificultade mediante o que se denominan regras  mnemotécicas.

Algunhas técnicas de memorización ou regras  mnemotécicas son:

A Técnica da historieta, que consiste en construír unha historia cos elementos que deben memorizarse.

A Técnica dos lugares, que é asociar cada un dos elementos que deben memorizarse cos lugares dun percorrido que é familiar para o estudante.

A Técnica da cadea, que pretende  concatenar as palabras para memorizar mediante o uso de imaxes.

A Técnica da oración creativa, que consiste en concentrar un significado ou contido dun tema por medio dunha oración.

O método  L. S. E. R. M. non é o único programa de adestramento en técnicas de estudo que hai. Existen outros programas cuxa finalidade, tamén, é ensinar formas de estudar que axuden a mellorar o propio proceso de estudo e aprendizaxe, a aumentar o rendemento académico e a favorecer a autoestima e a motivación escolar.

Algúns destes programas de adestramento inclúen as técnicas de preparación de exames, técnicas de planificación do estudo, técnicas de relaxación, etc.

En definitiva, todos os programas de adestramento en técnicas de estudo pretenden que o estudante descubra cal é o seu mellor método persoal de estudo, ao ofrecerlle pequenos e grandes “trucos” que poidan resultarlle moi útiles e que, especialmente, adoitan ir dirixidos a nenos en idades escolares e a adolescentes, para previr un posible “fracaso escolar” e orientarlles na súa andaina académica.

Por: Mª Dolores Pérez Bravo
Psicóloga (Nº Colegiada: CM 01017)
BIBLIOGRAFÍA

* Clough, E. (1989). Técnicas de estudio y examen. Editorial Pirámide.
* Salas, M. (1993). Técnicas de Estudio. Biblioteca temática Alianza.
* Tierno, B. (1995). Cómo estudiar con éxito. Plaza Joven.
* Tierno, B. (1994). Las mejores técnicas de estudio. Ediciones Temas de Hoy.